• Ekim 25, 2015
• Çocuk Psikolojisi
• yonetici
• 13 Comments

Müzik terapi, insan davranışında pozitif değişimler yaratarak kişisel yaşamın değerini arttıran benzersiz bir müzik uygulamasıdır. Sosyal/ duygusal, bilişsel/ öğrenme ve algısal/ motor alanlarda gelişimi teşvik etmek için müziği bir araç olarak kullanan, sağlıkla birleşen bir sanattır. Müzik terapi, tıbbi, kurumsal ve eğitimsel çerçevede çocuk, genç ve yetişkinler ile kullanılan çok çeşitli fonksiyona sahiptir. Müzik etkilidir çünkü iletişimin sözsüz bir biçimidir, doğal bir teşvik unsurudur, andadır ve müzikal olmayan aktiviteleri çalışmak için motivasyon sağlar. En önemlisi, müzik başarılı bir araçtır çünkü neredeyse herkes en azından belli bir tür müziğe olumlu tepki verir.
Müzikterapi özellikle sözsüz olması ve tehditkar olmayan doğası sebebiyle otistik çocuklar için faydalıdır. Çocuğun terapisti, ailesi ya da öğretmeninin gözlemleriyle çocuk için paralel müzik aktiviteleri tasarlanır. Örneğin, müzikterapist çocuğun sosyal olma ihtiyacını gözlemleyebilir. Müzikle birlikte topu elden ele geçirmek ya da beraber ziller ve sopalarla müzik yapmak gibi müzikal aktiviteler bu etkileşimin gelişimine yardımcı olabilir. Göz kontağı, gözlerin yakınında alkışlama ya da yüzün tam karşısında çalınan bir enstrumana dikkatin odaklanması gibi aktivitelerle teşvik edilebilir. Önceden tercih edilmiş bir müzik, sandalyede oturmak ya da bir çemberin içinde diğer çocuklarla birlikte durmak gibi işbirliği gerektiren sosyal davranışlar için kullanılabilir.

Müzik terapi özellikle konuşmanın gelişiminde etkilidir. Otistik çocuklarda anlamlı konuşmanın hiç olmadığı ciddi iletişim bozuklukları gözlemlenebilir. Konuşma, tamamen sessizlikten, homurdanma, ağlama, haykırma, mırıldanma ya da gırtlaktan çıkarılan seslere kadar uzanabilir. Ünlü harflerle tonlamalar yapabilir, kelimeye benzer sesler ya da tamamen anlaşılmaz bir dil gibi duyulan sesler çıkarabilirler. Üst düzey otistik konuşma ekoali içerebilir, bazılarında gecikmiş ekoali ya da zamirlerin ters kullanımı görülürken, diğerlerinde ifadesiz ve monoton bir biçimde cümle tekrarı görülebilir.
Otistik çocukların müziğe üstün duyarlılıkları olduğu bildirilmiştir. Bazıları mükemmel kulağa sahiptir, bazılarınsa bir enstrumanı olağanüstü bir müzikaliteyle çaldıkları görülmüştür. Müzikterapistler, otistik çocuklarla müziğe yanıt verme özelliklerinden faydalanarak müzikal olmayan amaçları geliştirmek için çalışırlar. Bazı çocukların belirli seslere karşı aşırı duyarlılıkları vardır. Örneğin, bir çocuğun duyduğu bir ana sesin armoniklerini seslendirdiği görülmüştür. Dikkatli bir yapılandırmayla, söylenmesi istenen heceler çocuğun seslendirdiği armoniklerin içine yerleştirilmiş ve çocuk ünsüz harfleri de vokal oyunun içine katmaya başlamıştır.
Otistik çocuklar, bazen konuşmasalar da şarkı söylerler ve müzik terapistlerle müzik eğitimcileri vokal aktiviteleri yoluyla konuşma üzerinde sistemli olarak çalışabilirler. Basit sözüklerden oluşan şarkılar, tekrarlayan sözcükler hatta anlamsız heceler otistik çocukların dil gelişimini destekleyebilir. Görsel ya da dokunsal işaretlerle sunulan anlamlı söz öbekleri ve şarkılar bu gelişimin daha da hızlanmasına yarar. 6 yaşındaki ekoali sergileyen bir çocuğa, terapistinin basit soru-cevap şeklindeki söz gruplarını tanıdık ve ritmik bir melodiyle söylemesiyle konuşma öğretilmiştir. Çocuk şarkıyı söylerken nesneleri de elinde tutmaktadır.
Bir elma yer misin? Evet Evet
Bir elma yer misin? Evet Evet
Bir elma yer misin? Evet Evet
Evet, Evet, Evet
Ve
Bir kalemi yer misin? Hayır, Hayır
Bir kalemi yer misin? Hayır, Hayır
Bir kalemi yer misin? Hayır, Hayır
Hayır, Hayır, Hayır
Diğer bir otistik çocuk isim ve fiil kalıplarını öğrenmiştir. Terapisti bir yandan şarkı söylerken diğer yandan elindeki oyuncak bebeği oynatmaktadır.
Bu bir oyuncak bebek
Bu bir oyuncak bebek
Oyuncak bebek zıplıyor
Oyuncak bebek zıplıyor
Bu bir oyuncak bebek
Bu bir oyuncak bebek
Daha sonra sözcükler uyuyor, yürüyor, oturuyor vb. şeklinde yer değiştirir. Söz grubu her yinelendiğinde çocuk cevap vermek için taklit kullanmış, müzik tamamen elendiğinde ise, çocuk “Bu ne?”ve “Oyuncak bebek ne yapıyor?” gibi soruları yanıtlayabilmiştir.
Diğer otistik çocuklar ise hem soru hem de cevap şarkının içinde kullanıldığında anlamlı yanıtlar vermeyi öğrenmişlerdir. Aşağıdaki sözler bir çocuğa “twinkle twinkle little star”ın melodisiyle söylenmiştir. Çevresel seslere dikkat etmek çocuğun birinci odağı olduğundan, şarkının yapısı doğru bir yanıt vermesini desteklemiştir.
Dinle, dinle, ne duyuyorsun? ( teypten ses çalınmaktadır )
Bir ambulans duyuyorum.
(bir bebek ağlaması duyuyorum)
(annenin seslendiğini duyuyorum)
…………………
Otistik çocuklar, bu tür şarkıların yardımıyla monoton konuşmayı bırakmakta büyük bir ilerleme göstermişlerdir.
Otistik bir çocuğun, müzik sınıfını öğrendiği şarkıyı kelimeleriyle söyleyerek çıktığını görmek çok memnuniyet vericidir. Aynı çocuğun müzik sınıfı dışında geçen konuşmalarda da bu kelimeleri kullandığını görmekse bu çalışmanın çocuğun konuşma potansiyeline çok özel bir katkı sağladığının göstergesidir.
Not: Prof. Dr. Myra J. Staum’un (Willamette Universitesi Müzik Terapi Bölüm Başkanı) “Music Therapy and Language for the Autistic Child” adlı makalesinden çevrilmiştir.